Bekostiging en methodiek Verloskunde en Integrale geboortezorg (2024)

Tabelpagina Verloskunde

Om terug te gaan naar de tabelpagina met de zorgkosten en aantallen voor de Verloskunde, klik hier.

Bekostiging van de verloskunde en integrale geboortezorg

Rubriek 5 behandelt de kosten die gemaakt worden door verloskundigen. Dit is alle zorg via de verloskundige praktijken en geboortecentra en welke valt onder de dekking van het basispakket van de Zvw. Het gaat om zorg van een verloskundige, huisarts of gynaecoloog die wordt gegeven vóór, tijdens en na de bevalling.

Vanaf 2020 wordt de Integrale geboortezorg in dit hoofdstuk verantwoord. Voorheen werden de kosten van integrale geboortezorg gerapporteerd onder rubriek 13: ‘Diverse overige kosten’. Integrale geboortezorg is een nieuwe vorm van geboortezorg waarbij verschillende zorgaanbieders zoals verloskundigenpraktijken, het ziekenhuizen en kraamcentra samenwerken om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Per 1 januari 2017 heeft het ministerie integrale bekostiging mogelijk gemaakt op experimentele basis. Per 1 januari geldt een tweesporenbeleid voor bekostiging van de geboortezorg. Integrale bekostiging is daarmee een aanvulling op de huidige bekostiging. Zo kan in de eerste en tweede lijn zowel zelfstandig zorg geleverd en gedeclareerd worden alsmede integraal bij samenwerking tussen eerste en tweede lijn^1,2. De zorgkosten van de verloskundige zorg die gedaan wordt door huisartsen stonden altijd in dit hoofdstuk, maar vallen nu onder de huisartsenzorg, als onderdeel van de Overige kosten.

Verloskundige zorg valt onder de basisverzekering en valt niet onder het verplichte eigen risico en hiervoor zijn geen eigen bijdragen van toepassing. Een uitzondering hierop is de combinatietest (tot oktober 2021) en bevalling zonder medische indicatie in geboortecentrum. Hiervoor gelden wel eigen bijdragen. Verzekeraars waren volledig risicodragend voor de gehele categorie.³

Tarieven

Verloskunde kent een prestatiebekostiging met maximumtarieven. De hoogte van de tarieven van de verloskundige praktijken is gebaseerd op rekennormen per normpraktijk, waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen basis verloskundige zorgprestaties en overige (aanvullende) verloskundige zorgprestaties. Tarieven kunnen worden onderscheiden in basis verloskundige zorg, overige verloskundige zorg en toeslagen⁴. Voorbeelden van toeslagen zijn de toeslag voor achterstandswijken en ziektenkostenregeling asielzoekers. Maar ook de module geboortecentrum en module integrale geboortezorg vallen hieronder.

De NZa stelt tarieven vast voor de zorgproducten binnen de verloskundige zorg, deze tarieven worden door de NZa elk jaar geïndexeerd om zo te corrigeren voor economische groei/krimp volgens de beleidsregel Indexering^5,6. Daarnaast veranderen maximumprijzen soms, omdat prestaties veranderen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer meerdere prestaties samengevoegd worden. Tevens heeft er een herijking van de tarieven plaatsgevonden voor 2021⁷. 

Beleidswijzigingen in de periode 2019-2023

Hieronder worden de belangrijkste beleidsveranderingen in de periode 2019-2023 beschreven. Voor alle wijzigingen en een uitgebreide omschrijving verwijzen we u naar de beleidsregel verloskunde en de beleidsregel integrale geboortezorg van de Nederlandse Zorgautoriteit.

2021

• Combinatietest
  Vanaf 1 oktober 2021 vervalt de combinatietest welke wordt ingezet als prenatale screening. Deze test werd dermate weinig uitgevoerd dat de kwaliteit van deze test niet te waarborgen is.³

2022/2023

• Regeling Medische Ontheemden asielzoekers/ uit Oekraïne (RMA/RMO)
  • Intreding Prenatale-, Nataal- , Postnatale zorg regulier en complex, Nataal poliklinisch zonder medische indicatie (intramuraal op eigen verzoek) en Kraamzorg per uur. Geldt per 1 juli 2022 voor Oekraïners met Burgerservicenummer.

2023

• Integrale bekostiging

Experimentele bekostiging beëindigd, start Tweesporenbeleid. Naast monodisciplinaire bekostiging is integrale bekostiging van 1 januari 2023 van kracht. Per regio kunnen zorgaanbieders kiezen voor welke bekostiging ze kiezen. Daarnaast verdwijnen ook de “Bundelbrekers”. In de experimentele bekostiging was het niet mogelijk om een integrale prestatie te declareren als een derde zorgaanbieder ook een (monodisciplinaire) geboortezorg declaratie indiende voor dezelfde vrouw. Dit veroorzaakte hoge administratieve lasten bij de experimentpartijen en zorgverzekeraars. De reguliere integrale bekostiging bevat aangepaste regels die dubbele bekostiging tegen gaat zonder deze administratieve lasten.⁸

• Eerstelijn CTG
  • Na een jarenlang succesvol experiment met het uitvoeren van een cardiotocogram (CTG) bij 3 indicaties in de eerstelijnsverloskundige zorg. Deze gelden voor CTGs bij minder leven, naderende serotiniteit en het van buitenaf draaien van het ongeboren kind van stuitligging naar hoofdligging. Per 1 Januari 2023 is dit onderdeel van de reguliere bekostiging als zijnde antenataal CTG.⁸
• NT-meting
  • De prenatale screening Nuchal Translucentie (NT-)meting (nekplooimeting) is komen te vervallen. ⁸
• Combinatietest
  • Verwijdert uit het basispakket.⁹
• NIPT (niet-invasieve prenatale test)
  • NIPT zonder medische indicatie per 1 april 2023 onderdeel van de prenatale screening buiten het basispakket, daarmee vervalt de eigen betaling van € 175,– . ⁹
  • NIPT met medische indicatie per 1 januari 2023 geldt geen verplicht eigen risco en is kosteloos beschikbaar.

    Prenataal echografisch onderzoek

• • 13 weken echo, gratis beschikbaar bij deelname aan onderzoek en daarmee geen onderdeel van basispakket. (https://www.pns.nl/prenatale-screeningen/13-wekenecho)
  • en de 20-wekenecho voor alle zwangeren.⁹
• Tolk
  • Per 1 januari 2023 geldt een tijdelijke toeslag voor de inzet van een tolk voor de eerstelijns verloskundige zorg. ⁹

Verschil met verantwoordingsinformatie

Voor de verloskunde geldt dat er een verschil is tussen de cijfers die gepresenteerd worden in deze verdiepende analyse rapportage en de verantwoordingsinformatie van de zorgverzekeraars. Tot 2019 werd onder deze rubriek nog de kosten van verloskundige zorg door huisartsen verantwoord en de integrale geboortezorg is juist van 2020 pas onderdeel van deze rubriek. 

Voor deze rapportage kiezen we 2024 als uitgangsjaar, ook voor de oude jaren. Dat betekent dat voor alle getoonde jaren (2019 t/m 2023) de verloskundige zorg door huisartsen hier niet in zit, maar bij de huisartsenzorg en dat de integrale geboortezorg voor alle jaren hier wel in zit. Dit maakt een vergelijking van de kosten over de jaren eerlijker en makkelijker.

Methodiek Verdiepende analyses zorglasten Zvw 2018-2022

Voor het rapport Verdiepende analyses zorglasten Zvw 2019-2023, welke in 2024 is verschenen, wordt gebruik van gemaakt van declaratiegegevens die verstrekt zijn door de zorgverzekeraars aan het Zorginstituut via Vektis. Ten behoeve van de wettelijke taken worden deze gepseudonimiseerde declaraties gebruikt voor onder meer desbetreffend rapport.

In het tabellenoverzicht zijn de kosten voor de Zvw van 2019 tot en met 2023 te bekijken. Het verschil met deze kosten ten opzichte van de reguliere meerjarentabellen is dat de definitie hoe de kosten verantwoord worden voor elk jaar gelijk zijn aan 2023. Hierdoor wordt gecorrigeerd voor administratieve verschuivingen over de jaren en is het makkelijker om een getrouw beeld te krijgen van de ontwikkelingen vanaf 2019. Op dit moment zijn alle kosten zijn gebaseerd op de ramingen van de zorgverzekeraars uit de tweede kwartaalrapportage van 2024.

Omdat de kosten nog niet uitgedeclareerd zijn, zijn de laatste jaren nog aan verandering onder hevig. Tevens is 2023 (en in sommige gevallen 2022) nog leeg gelaten op de diepere niveaus, omdat er te weinig declaraties zijn.

Voor een uitgebreide beschrijving van de toegepaste methodiek, klik hier.

Voetnoten

1. Zorginstituut Nederland. Invoering Zorgstandaard Integrale Geboortezorg. Integrale geboortezorg zorgstandaard | Zorginzicht
2. Nederlandse Zorgautoriteit. Beleidsregel integrale bekostiging geboortezorg BR/REG-23130
3. Zorginstituut Nederland. Verloskundige zorg.Verloskundige zorg Zvw.
4. Nederlandse Zorgautoriteit. Beleidsregel verloskunde BR/REG–23128b
5. Nederlandse Zorgautoriteit.Beleidsregel indexering - BR/REG-23144
6. Nederlandse Zorgautoriteit. Prijsindexcijfers
7. Nederlandse Zorgautoriteit. Prestatie- en tariefbeschikking kraamzorg - TB/REG-21611-01
8. Nederlandse Zorgautoriteit. Registreren en declareren geboortezorg
9. Ministerie van VWS. Herziening Zorgstelsel Kamerstuk 29689, nr. 1146