Bekostiging en methodiek Geriatrische revalidatiezorg, Eerstelijnsverblijf en Geneeskundige zorg aan specifieke patiëntengroepen (2024)

Tabelpagina Geriatrische revalidatiezorg, Eerstelijnsverblijf en Geneeskundige zorg aan specifieke patiëntengroepen

Om terug te gaan naar de tabelpagina met de zorgkosten en aantallen voor de GRZ, ELV en GZSP, klik hier.

Bekostiging van de GRZ, ELV en GZSP

Geriatrische revalidatiezorg

Geriatrische revalidatiezorg (GRZ) is een vorm van zorg met verblijf voor kwetsbare ouderen, waarbij de specialist ouderengeneeskunde verantwoordelijk is. Het doel van GRZ is dat de ouderen weer terug naar huis kunnen en aan het maatschappelijke leven kunnen deelnemen. GRZ volgt meestal op een ziekenhuisopname. Om GRZ te kunnen ontvangen, moet er sprake zijn van kwetsbaarheid, complexe multimorbiditeit en een afgenomen leerbaarheid en trainbaarheid. GRZ duurt maximaal 6 maanden.

Eerstelijnsverblijf

Eerstelijnsverblijf (ELV) is kortdurend verblijf in een instelling waarbij de zorg onder de verantwoordelijkheid valt van een huisarts, een specialist ouderengeneeskunde (SO) of een arts verstandelijk gehandicapten (AVG). ELV is voor mensen die geen medisch specialistische zorg nodig hebben, maar ook nog niet naar huis kunnen. In 2015 en 2016 werd deze zorg gefinancierd vanuit een Wlz-subsidie.  Vanaf 2017 valt eerstelijnsverblijf onder de Zvw. De aanspraak op vergoeding vanuit de Zvw stopt wanneer een opname langer dan 3 jaar duurt. Vergoeding van het verblijf vanuit de Wlz is daarna alleen mogelijk als de verzekerde toegang heeft tot Wlz-zorg.

Geneeskundige Zorg voor Specifieke Patiëntgroepen

Met ingang van 2020 is de verantwoording van de zorgkosten voor de Geneeskundige Zorg voor Specifieke Patiëntgroepen (GZSP) opgenomen in rubriek 11. Onder GZSP valt generalistische zorg aan kwetsbare groepen, o.a.: ouderen met multiproblematiek, mensen met progressieve, degeneratieve neurologische aandoeningen, mensen met niet aangeboren hersenletsel en mensen met een verstandelijke beperking. Het betreft zorg voor mensen zonder een Wlz-indicatie. Voorheen werd deze zorg bekostigd vanuit de Wlz-subsidieregeling extramurale behandeling. In 2020 zijn prestaties voor zorg door de specialist oudergeneeskunde en de arts verstandelijk gehandicapten vanuit de Wlz-subsidieregeling overgeheveld naar de Zvw. In 2021 is de subsidieregeling extramurale behandeling volledig vervallen en is o.a. ook zorg door gedragswetenschappers onder gebracht onder de reguliere Zvw-vergoeding.

Tarieven

Geriatrische revalidatiezorg

De GRZ kent bekostiging via DBC-producten die vallen onder het gereguleerde segment. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) stelt maximumtarieven vast voor zorgproducten in het gereguleerde segment, deze tarieven worden door de NZa elk jaar geïndexeerd om zo te corrigeren voor economische groei/krimp^1,2. Daarnaast veranderen maximumprijzen soms, omdat prestaties veranderen doordat bijvoorbeeld meerdere geïntegreerd worden tot één.

Eerstelijnsverblijf

ELV kent maximumtarieven per dag voor alle prestaties voor het verblijf met een mogelijkheid tot max-maxtarief. De tarieven voor de volgende prestaties worden jaarlijks geïndexeerd: ELV laag complex; ELV hoog complex; ELV palliatief terminale zorg; toeslag ELV voor zorg aan individuele Covid-19 patiënt; ELV in combinatie met geclusterde zorg aan Covid-19 patiënten. Voor de volgende prestaties geldt een vrij tarief: experimentprestatie; regionale coördinatiefunctie; en onderlinge dienstverlening.³ 

Geneeskundige Zorg voor Specifieke Patiëntgroepen

Binnen de GZSP is er sprake van maximumtarieven, met een mogelijkheid tot max-maxtarief. Deze tarieven worden jaarlijks geïndexeerd. Voor de prestaties‘onderlinge dienstverlening’ en voor experimenten geldt een vrij tarief.⁴

Beleidswijzigingen in de periode 2019-2023

Hieronder worden de belangrijkste beleidsveranderingen in de periode 2019-2023 beschreven. Voor alle wijzigingen en een uitgebreide omschrijving verwijzen we u naar de beleidsregel verloskunde en de beleidsregel integrale geboortezorg van de NZa.

2020

Uitbreiding GZSP vanuit subsidieregeling
Vanaf 2020 zijn prestaties voor zorg door de specialist oudergeneeskunde en de arts verstandelijk gehandicapten vanuit de Wlz-subsidieregeling overgeheveld naar de Zvw.

Coronapandemie
Tijdens de coronapandemie is er een specifieke prestatie gecreëerd voor verblijf in cohortverpleging in een ELV-instelling.

2021

Stopzetten subsidieregeling
In 2021 is de subsidieregeling extramurale behandeling volledig vervallen en is o.a. ook zorg door gedragswetenschappers onder gebracht onder de reguliere Zvw-vergoeding.

Wet zorg en dwang
In 2021 heeft de NZa een prestatie opgesteld voor de medische verklaring in het kader van de Wet zorg en dwang.

2022

Wet zorg en dwang
In 2022 is de prestatie voor de medische verklaring in het kader van de Wet zorg en dwang gesplitst in drie prestaties: een medische verklaring voor de rechterlijke machtiging, een medische verklaring voor de inbewaringstelling en een beoordeling tot inbewaringstelling.

2023

Covid-19
In 2023 heeft de NZa de prestaties 'Toeslag eerstelijnsverblijf voor zorg aan individuele Covid-19 patiënt, verzorgd op een afzonderlijke kamer' en 'Eerstelijnsverblijf in combinatie met geclusterde zorg aan Covid-19 patiënt, verzorgd in een aparte Covid-19 Unit' toegevoegd.

Verschil met verantwoordingsinformatie

Voor deze rubriek geldt dat er een verschil is tussen de cijfers die gepresenteerd worden in deze verdiepende analyse rapportage en de verantwoordingsinformatie van de zorgverzekeraars.

Vanaf 2020 is de GZSP volledig onderdeel van de Zvw en worden deze zorgkosten verantwoord binnen rubriek 11.

Voor deze rapportage kiezen we 2024 als uitgangsjaar, ook voor de oude jaren. Dat betekent dat voor alle getoonde jaren (2019 t/m 2023) de GZSP voor alle jaren hier wel in zit. Dit maakt een vergelijking van de kosten over de jaren eerlijker en makkelijker.

Methodiek Verdiepende analyses zorglasten Zvw 2019-2023

Voor het rapport Verdiepende analyses zorglasten Zvw 2019-2023, welke in 2024 is verschenen, wordt gebruik van gemaakt van declaratiegegevens die verstrekt zijn door de zorgverzekeraars aan het Zorginstituut via Vektis. Ten behoeve van de wettelijke taken worden deze gepseudonimiseerde declaraties gebruikt voor onder meer desbetreffend rapport.

In het tabellenoverzicht zijn de kosten voor de Zvw van 2019 tot en met 2023 te bekijken. Het verschil met deze kosten ten opzichte van de reguliere meerjarentabellen is dat de definitie hoe de kosten verantwoord worden voor elk jaar gelijk zijn aan 2024. Hierdoor wordt gecorrigeerd voor administratieve verschuivingen over de jaren en is het makkelijker om een getrouw beeld te krijgen van de ontwikkelingen vanaf 2019. Op dit moment zijn alle kosten gebaseerd op de ramingen van de zorgverzekeraars uit de tweede kwartaalrapportage van 2024.

Omdat de kosten nog niet uitgedeclareerd zijn, zijn de laatste jaren nog aan verandering onder hevig. Tevens is 2023 (en in sommige gevallen 2022) nog leeg gelaten op de diepere niveaus, omdat er te weinig declaraties zijn.

Voor een uitgebreide beschrijving van de toegepaste methodiek, klik hier.

Voetnoten

1. Nederlandse Zorgautoriteit. Zie: Prijsindexcijfers
2. Nederlandse Zorgautoriteit. Beleidsregel prestaties en tarieven medisch-specialistische zorg - BR/REG-23113a
3. Nederlandse Zorgautoriteit. Prestatie- en tariefbeschikking eerstelijnsverblijf - TB/REG-23612-03
4. Nederlandse Zorgautoriteit. Prestatie- en tariefbeschikking geneeskundige zorg voor specifieke patiëntgroepen - TB/REG-23611-02